ông già họ Mã

“ Ông gìa họ Mã mua… Ngựa hay là Miệng thế gian”:

“Hai cha con họ Mã thử ngựa và ngã gía xong, tra yên cương, cha con đồng lên ngựara về, lòng thấy hoan hỉ. Họ đi qua một xóm nhà, Mã ông khiêm tốn cho ngựa đi nước kiệu, dân làng đón ông lại, nói:

- Mã lão, ông là người nuôi ngựa, sao ông không biết thương ngựa? Con ngựa gầy như thế kia, còn cha con ông cọp ăn bảy ngày không hết, nỡ nào cả hai lại đè trên mình nó?…

Thế là một mình Mã công tử ngồi ngựa, ông Mã đi bộ theo, tới xóm nhà khác, họ kéo ra đón đầu ngựa, xỉ vả người con:

- Ai dạy công tử cách hiếu đạo như thế? Con thì ngồi ngựa kênh kiệu, để cha chạy bộ đổ mồ hôi… Mã công tử lật đật leo xuống.

Người cha lên ngựa đi, ngang qua“ Khổng môn học hiệu”, một số học trò ở đó biết mặt ông gìa, chúng chạy lại đón ông, nói:

- Mã lão bá! Lảo bá lâu nay mạnh giỏi chứ? Nghe nói lệnh lang lâu nay bệnh thập tử nhất sanh, nay mới vừa hơi bình phục lão bá để lệnh lang nhọc nhoài cho đành.

Hai cha con xuống ngựa dắt bộ, hồi lâu đến xóm khác, có ai đó nhìn ngựa rồi chửi:

- Đúng là cha con một lão vô học. Đây là giống Hoàng Tuyệt Phiêu, một loại thiên lý mã, mua về để cưỡi hoặc làm giống, nào phải mua về để thờ, sao có ngựa lại không cưỡi?

Cha con họ Mã thiếu điều muốn khóc. Lão nói với con:

- Cưỡi ngựa cũng bị chửi, mà không cưỡi cũng bị chửi! Ta chiụ hết nổi! Thôi thả quách cho xong!

Về đến nhà, bà cụ ra đón đầu ngỏ. Ông cụ thuật lại mọi chuyện. Bà cụ nghe qua đấm vào đầu bình bịch, vừa khóc vừa nói:

- Ngu sao là ngu! Có bao nhiêu vét đi mua ngựa, rồi thả ngựa đi! Xưa nay miệng lưỡi thế gian. Việc mình, mình cứ làm, chiều ý, nghe lời họ làm gì?”(Thuật xử thế của người xưa - Ngô Nguyên Phi)